เหรียญ 10 สตางค์ ทองเหลือง พระบรมรูป - ตราแผ่นดิน รัชกาลที่9 พ.ศ. 2500

คำสำคัญ:

ทดแทนเหรียญกษาปณ์หมุนเวียนชุดแรกตราพระบรมรูป - ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493

ด้านหน้า เป็นพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ครึ่งพระองค์ ผินพระพักตร์เบื้องซ้าย ด้านซ้ายมีพระปรมาภิไธย “ภูมิพลอดุลยเดช” ด้านขวามีข้อความว่า “รัชกาลที่ ๙” ลักษณะเดียวกับเหรียญตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493 หรือเหรียญกษาปณ์รุ่นแรก

ด้านหลัง เป็นรูปตราแผ่นดินสมัยรัชกาลที่ 5 ด้านบนมีข้อความว่า “รัฐบาลไทย” ด้านล่างมีอักษรและตัวเลขไทยบอกปีศักราช “พ.ศ. ๒๕๐๐” ด้านซ้ายมีเลขไทยบอกราคา “๕๐” ด้านขวามีอักษรย่อบอกหน่วยราคา “สต.” ลักษณะเดียวกับเหรียญตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493 หรือเหรียญกษาปณ์รุ่นแรก

เหรียญกษาปณ์อะลูมิเนียมบรอนซ์หรือทองแดงตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2500 ชนิดราคา 50 สตางค์ ลักษณะทั่วไปเป็นเหรียญกลมแบน ขอบเฟือง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 23 มิลลิเมตร มีส่วนผสมระหว่างทองแดงกับอะลูมิเนียมในอัตราส่วน 91 : 9 ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย เป็นเหรียญกษาปณ์หมุนเวียนอยู่ในชุดเหรียญกษาปณ์ตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2500 ซึ่งผลิตออกใช้ทดแทนเหรียญกษาปณ์ตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493 ซึ่งเป็นเหรียญกษาปณ์หมุนเวียนชุดแรกในรัชกาลที่ 9 โดยเหรียญกษาปณ์ชุดนี้มี 3 ชนิด ได้แก่

เหรียญกษาปณ์ชนิดเงิน (สีเงิน) ออกใช้เมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2501 มีส่วนผสมทองแดง นิกเกิล สังกะสี และเงิน ในอัตราส่วน 64 : 23 : 10 : 3 ชนิดราคา 1 บาท ขอบเฟือง

เหรียญกษาปณ์ชนิดอะลูมิเนียมบรอนซ์หรือทองแดง (สีทองเหลือง) ผลิตออกใช้ครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2500 มีส่วนผสมทองแดงกับอะลูมิเนียมในอัตราส่วน 91 : 9 จำนวน 2 ชนิดราคา มีขนาดเหรียญลดหลั่นกันตามราคาหน้าเหรียญ ดังนี้

2.1) ชนิดราคา 50 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 23 มิลลิเมตร ขอบเฟือง

2.2) ชนิดราคา 25 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 20.5 มิลลิเมตร ขอบเฟือง

2.3) ชนิดราคา 10 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 17.5 มิลลิเมตร ขอบเรียบ

2.4) ชนิดราคา 5 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 15 มิลลิเมตร ขอบเรียบ

เหรียญกษาปณ์ชนิดทองแดงผสมดีบุก (สีทองแดง) ผลิตออกใช้เมื่อวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2500 มีส่วนผสมระหว่างทองแดง ดีบุก และสังกะสีในอัตราส่วน 95 : 4 : 1 จำนวน 2 ชนิดราคา มีขนาดเหรียญลดหลั่นกันตามราคาหน้าเหรียญ ดังนี้

3.1) ชนิดราคา 10 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 17.5 มิลลิเมตร ขอบเรียบ

3.2) ชนิดราคา 5 สตางค์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 15 มิลลิเมตร ขอบเรียบ

รูปที่ปรากฏบนหน้าเหรียญกษาปณ์ชุดนี้ทั้งสองด้านเหมือนกันทุกชนิด ด้านหน้าเหรียญ ได้อัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ครึ่งพระองค์ด้านซ้ายมีพระปรมาภิไธย “ภูมิพลอดุลยเดช” ด้านขวามีข้อความว่า “รัชกาลที่ ๙” ส่วนด้านหลังเหรียญ เป็นรูปตราแผ่นดิน (State Coat of Arms) สมัยรัชกาลที่ 5 ด้านบนมีข้อความว่า “รัฐบาลไทย” ด้านล่างมีอักษรและตัวเลขไทยบอกปีศักราช “พ.ศ. ๒๕๐๐” ด้านซ้ายมีเลขไทยหรืออักษรบอกราคา ด้านขวามีอักษรย่อหรือข้อความบอกหน่วยราคา “สต.” หรือ “บาท” มีลักษณะรูปแบบเดียวกับเหรียญตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493 หรือเหรียญกษาปณ์รุ่นแรก โดยเปลี่ยนศักราชบนหน้าเหรียญจาก พ.ศ. 2493 เป็น พ.ศ. 2500

การผลิตเหรียญกษาปณ์ชุดนี้เพื่อทดแทนเหรียญกษาปณ์ชุดแรกตราพระบรมรูป – ตราแผ่นดิน พ.ศ. 2493 เนื่องจากในขณะนั้นราคาโลหะต่าง ๆ ในตลาดโลกเริ่มลดลง ประกอบกับรัฐบาลไม่มีความจำเป็นต้องใช้โลหะเงินมารับรองมูลค่าเหรียญกษาปณ์เหมือนในอดีต จึงทำให้มีโลหะเงินเหลืออยู่จำนวนมาก ประกอบกับธนบัตรชนิดราคาหนึ่งบาทที่ใช้หมุนเวียนอยู่ในช่วงเวลานั้นต้องว่าจ้างต่างประเทศจัดพิมพ์นั้นเสื่อมสภาพและชำรุดอย่างรวดเร็ว ทางรัฐบาลจึงผลิตเหรียญกษาปณ์ชนิดราคาหนึ่งบาทขึ้นใช้ทดแทน

หมายเหตุ เหรียญกษาปณ์ชุดนี้ชนิดเงินและชนิดทองแดงผสมดีบุก มีการผลิตออกใช้หมุนเวียนเพียงครั้งเดียว ส่วนชนิดอะลูมิเนียมบรอนซ์ผลิตออกใช้หลายครั้ง แต่ไม่เปลี่ยนเลขปีพุทธศักราชที่ผลิตบนหน้าเหรียญ

อ้างอิงข้อมูล assumptionmuseum